Echtscheiding – Q&A

• Verzamel alle financiële documenten. Zorg ervoor dat u een volledig overzicht heeft over uw financiële situatie en deze van uw partner. Deze informatie zal er voor zorgen dat u met kennis van zaken een dialoog kan aanvatten.
• Raadpleeg een advocaat. Een ervaren advocaat kan u adviseren over uw rechten en plichten en zal u begeleiden in alle stappen.
• Wees bereid om rekening te houden met de bezorgdheden en bekommernissen van uw partner, net zoals u wenst dat uw partner ook rekening houdt met uw bezorgdheden en bekommernissen.
• Wees eerlijk en volledig ten aanzien van uw advocaat en elke andere professionele derde die u raadpleegt.
• Zorg voor een realistisch en correct beeld over uw situatie en de  doelstellingen die u wenst te bereiken.
• Wees geduldig. Een scheiding kan enige tijd in beslag nemen en het is belangrijk om niet overhaast te werk te gaan.
• Denk na over de oplossingsweg die u wenst te bewandelen. Overweeg om in bemiddeling te gaan of (collaboratieve) onderhandelingen aan te vatten.

Neen. Uw geschil voorleggen aan de rechtbank is slechts één van de verschillende oplossingswegen waarop u uw meningsverschil kan proberen oplossen.

Er zijn diverse alternatieven, zoals onder meer: bemiddeling, onderhandelingen, collaboratieve onderhandelingen, Kamer Minnelijke Schikking, arbitrage,…

Advocaat-Bemiddelaar.Gent is ervan overtuigd dat élk meningsverschil een traject op maat verdient. 

Uw advocaat kan uw informeren over de voor- en nadelen van elk traject en kan samen met u op zoek gaan naar welk traject uw voorkeur wegdraagt.

Het Belgisch recht maakt een onderscheid tussen 2 soorten van echtscheidingsprocedures:

1. Echtscheiding door Onderling Toestemming (EOT)
2. Echtscheiding op grond van Onherstelbare Ontwrichting (EOO)

Bij beide procedures zal de familierechtbank tussenkomen.

Als uw partner en u het eens zijn over alle voorwaarden van de echtscheiding, dan kan u een EOT opstarten. Bij een EOT zal u niet voor de rechtbank dienen te verschijnen. U dient enkel de overeenkomst te ondertekenen en naar de rechtbank te versturen. Deze echtscheidingsprocedure is de meest eenvoudige.

De voorwaarden in de overeenkomst waarover u het eens dient te zijn, omvatten afspraken over onder meer:

• jullie vermogen: de inboedel, rekeningen, pensioensparen en groepsverzekering, de woning, schulden,… 
• jullie (minderjarige) gemeenschappelijke kinderen: het ouderlijk gezag, de verblijfsregeling, de kosten van de kinderen, onderhoudsbijdrage,…
• de persoonlijke onderhoudsbijdrage tussen de echtgenoten;

Bij een EOO is er geen sprake van (volledige) overeenstemming tussen beide echtgenoten.  Jullie meningsverschillen dienen hetzij volledig, hetzij deels door de rechtbank te worden beslecht.   

De rechtbank zal de echtscheiding uitspreken en zal eventuele meningsverschillen omtrent dringende en voorlopige maatregelen beslechten.

De rechtbank zal jullie vervolgens verder verwijzen naar een notaris die zal oordelen over de vereffening en de verdeling van jullie vermogen.

Een EOO-procedure zal langer duren en meer kosten omvatten dan een EOT-procedure.

De keuze tussen beide is niet gemakkelijk en dient u best te maken in overleg met een advocaat.

Onze advocaten kunnen na een grondige analyse van uw situatie een duidelijk advies verlenen.

Bij een echtscheiding, zowel EOO als EOT, behoeft onder meer het volgende een regeling:

1. De echtscheiding zelf, eventueel gepaard gaande met een persoonlijke onderhoudsbijdrage na echtscheiding.
2. Alle maatregelen voor de kinderen, waaronder het ouderlijk gezag, het domicilie, de verblijfsregeling, de financiële regeling,…
3. Alle maatregelen omtrent de echtgenoten en hun vermogen tijdens de procedure tot echtscheiding, waaronder het afzonderlijk verblijf, de (voorlopige) regeling van de schulden, de eventuele persoonlijke onderhoudsbijdrage tijdens de echtscheidingsprocedure…
4. De vereffening – verdeling van het gemeenschappelijke of onverdeelde vermogen.

Een recht op een persoonlijke onderhoudsbijdrage bestaat tijdens én na de echtscheiding.

Of u effectief aanspraak kan maken op een  persoonlijke onderhoudsbijdrage hangt echter af van verschillende factoren, waaronder:

• uw individuele omstandigheden,
• de duur van uw huwelijk,
• uw verdienvermogen en
• de behoeften van beide partijen.

Of u in aanmerking komt voor een persoonlijke onderhoudsbijdrage dient steeds geval per geval te worden beoordeeld door de rechtbank.

Vraag hieromtrent raad bij één van onze advocaten.

In geval van een echtscheiding hebben beide ouders het recht om de verzorging en opvoeding van hun kinderen te verzorgen. Dit alles ongeacht of ze getrouwd waren of niet en (principieel) ongeacht de oorzaak die aan de basis ligt van hun relatiebreuk.   

In de regel hebben ouders beiden het ouderlijk gezag (al kan de rechtbank in uitzonderlijke gevallen beslissen om aan één ouder het exclusief ouderlijk gezag toe te kennen).

Wat betreft het verblijf van de kinderen is de rechter verplicht om bij voorrang te onderzoeken of een gelijkmatig verdeeld verblijf mogelijk is. Dit betekent dat de kinderen evenveel tijd doorbrengen bij beide ouders.

Als ouders het niet eens kunnen worden over de verblijfsregeling zal de rechter hierover beslissen.  De rechter zal in dit geval nagaan welke verblijfsregeling het beste is voor het kind.

Contacteer ons om te weten welke rechten u als ouder hebt en hoe u deze rechten kunt beschermen.

De Belgische wet voorziet de mogelijkheid om op eenzijdig verzoek tot een echtscheiding te komen.  Ook wanneer u niet wil scheiden, kan uw partner de echtscheiding wel afdwingen via een Echtscheidingsprocedure op basis van Onherstelbare Ontwrichting (EOO).

Hiervoor dient een procedure aanhangig te worden gemaakt voor de bevoegde rechtbank. Het is hierbij raadzaam u te laten bijstaan door een gespecialiseerde advocaat in deze materie.

De rechter zal vervolgens de echtscheiding uitspreken indien de volgende voorwaarden zijn vervuld:

• Ofwel wordt het bewijs geleverd van een onherstelbare ontwrichting van het huwelijk.

• Ofwel wordt aangetoond dat de echtgenoten sinds een bepaalde periode reeds feitelijk gescheiden leven (1 jaar in geval van eenzijdige aanvraag tot scheiding).

De opstart van een  procedure ‘EOO’ belet echter niet partijen nog een akkoord kunnen bereiken buiten de rechtbank om. Men kan, tijdens de procedure, nog steeds kiezen voor het pad van bemiddeling of (collaboratieve) onderhandelingen.

Een echtscheidingsvonnis moet steeds worden uitgesproken door een rechtbank.

In geval van een EOO (echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting) zal u (zelf of via uw raadsman) 1 of 2 maal dienen te verschijnen voor de rechtbank.

In geval van een EOT (echtscheiding door onderlinge toestemming) verloopt de procedure schriftelijk, tenzij de rechtbank zou beslissen om partijen op te roepen (hetgeen in de praktijk evenwel zelden gebeurt).

Hoe lang een echtscheidingsprocedure duurt hangt af van verschillende factoren zoals:

• de complexiteit van de zaak,
• de bereidheid van beide partijen om al dan niet te onderhandelen,
• de wachttijden bij de rechtbank,
• de tussenkomst van deskundigen, ….  

Gemiddeld duurt een echtscheiding ongeveer 6 maanden tot twee jaar vanaf het moment dat de aanvraag tot echtscheiding bij de rechtbank is ingediend.

In sommige gevallen kan het echter langer duren, vooral als er complicaties zijn met betrekking tot de verdeling van bezittingen of de verblijfsregeling van kinderen of wanneer er een beroepsprocedure volgt.

We helpen u graag verder, nu het zeker aangeraden is om professioneel juridisch advies in te winnen bij een echtscheiding.

Om een procedure voor de familierechtbank te kunnen starten, dient u volgende kosten te betalen:

• Een bijdrage ten belope van (op heden) 24,00 EUR aan het begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand. Deze bijdrage dient de verzoekende partij onmiddellijk voor te schieten. (zie: Tarieven | Hoven & Rechtbanken (rechtbanken-tribunaux.be))

• Rolrechten die verschuldigd zijn aan de Belgische Staat:
  – 165,00 EUR in eerste aanleg
  – 400,00 EUR in graad van beroep,
  – 650,00 EUR in graad van cassatie
  
  Deze rolrechten worden pas na de gerechtelijke uitspraak (vonnis of arrest) ingevorderd door de Belgische Staat. (zie: Rolrechten | FOD Financiën (belgium.be))

Wie de kosten uiteindelijk dient te dragen, beslist de rechtbank in het vonnis/arrest. In familiezaken oordeelt de rechtbank doorgaans dat beide partijen de kosten bij helften dienen te dragen.

Wanneer u later een bestaande zaak terug zou opgeroepen voor de rechtbank, zijn er geen (extra) kosten meer verschuldigd.

De kostprijs van een advocaat zal u zelf dienen te betalen, tenzij u een rechtsbijstandverzekering hebt afgesloten die deze kosten dekt. Info over onze erelonen en kosten vindt u op erelonen en kosten – advocaat-bemiddelaar.gent.

Een rechtsplegingsvergoeding is een forfaitaire vergoeding die de rechter in een rechtszaak kan toewijzen aan de ‘in het gelijk gestelde’ partij. Dit dient als (gedeeltelijke) compensatie van de kosten die deze partij heeft gemaakt. 

De ‘in het ongelijk gestelde partij’ dient deze RPV te betalen. Hoeveel deze RPV bedraagt, is afhankelijk van de financiële inzet van de zaak. Doorgaans is de inzet in familiezaken niet exclusief financieel en niet in geld waardeerbaar. Hierdoor is een forfaitair bedrag van (volgens laatste indexatie  op 01.11.2022) 1.800,00 EUR van toepassing is.

In familiezaken beslist de rechter evenwel doorgaans om de rechtsplegingsvergoeding te ‘compenseren’. Dat houdt in dat geen enkele partij een RPV verschuldigd is. De rechtbank is immers doorgaans van oordeel is dat in familiale kwestie er geen ‘winnaar’ en geen ‘verliezer’ is.

De tarieven van de rechtsplegingsvergoeding vindt u hier.

1. Slechts één van jullie is eigenaar/huurder:
   • Feitelijk samenwonend: dan kan de eigenaar/huurder de andere partner uit huis zetten, weliswaar met een redelijke opzegtermijn.
   • Wettelijk samenwonend/gehuwd: de partner die eigenaar/huurder is, kan u niet uit huis zetten. De gezinswoning is immers beschermd. In dit geval kunt u wel de familierechtbank vragen om afzonderlijke woonst te mogen houden in de woning binnen een procedure dringende en voorlopige maatregelen. Dit kan als feitelijk samenwonende niet.
2. Bent u samen eigenaar/huurder:
   • Feitelijk samenwonend: u hebt allebei het recht om in de woning te wonen.  De ene partner kan de andere partner niet zomaar uitdrijven of zeker geen feitelijkheden plegen om dit te bewerkstelligen.  Is er discussie, dan kan u, bijgestaan door uw raadsman, de bevoegde rechtbank vatten.
   • Wettelijk samenwonend/gehuwd: de andere partner kan u niet uit huis zetten. De gezinswoning is immers beschermd. In dit geval kunt u wel de familierechtbank vragen om afzonderlijke woonst te mogen houden in de woning binnen een procedure dringende en voorlopige maatregelen. Dit kan als feitelijk samenwonende niet.

Bent u gehuwd zonder dat er ooit een huwelijkscontract bij de notaris is verleden?
Daaruit volgt dat u gehuwd bent onder “het wettelijk stelsel”.  

In dit wettelijk huwelijksstelsel zijn er drie vermogens:

• een eigen vermogen van de ene partner
• een eigen vermogen van de andere partner en
• een gemeenschappelijk vermogen.

Er geldt een wettelijk vermoeden van gemeenschappelijkheid. Dat betekent dat in principe alle middelen die verworven zijn tijdens het huwelijk, gemeenschappelijk zijn. Hierop bestaan wel een aantal uitzonderingen.

Bij een scheiding dient er een verdeling te gebeuren van deze gemeenschappelijke bezittingen. In principe gebeurt dit bij helften.

Het is wel mogelijk, dat er tussen deze onderscheiden vermogens verschuivingen van middelen hebben plaatsgevonden. Dit kan aanleiding geven tot verrekeningen en vergoedingen.

Wij raden u aan om hierover professioneel juridisch advies in te winnen. Zo weet u hoe de verdeling van bezittingen in uw specifieke situatie zal plaatsvinden.

In de regel bent u niet verplicht uw ex-partner uit te kopen bij een echtscheiding.

Gaat het over een inboedel, dan kan u er steeds voor kiezen om deze te verdelen (minnelijk of via de notaris).

Gaat het over een onroerend goed, dan kan u er steeds voor kiezen deze te (laten) verkopen.

Voor aandelen geldt een specifieke vennootschapsrechtelijke regeling.  In bepaalde gevallen kan u, indien het belang van de vennootschap dit vereist, wel worden veroordeeld om de aandelen van uw ex-partner over te nemen.

Onderhoudsgeld behoeft krachtens de wet altijd een indexatie.  

Indexering betekent een aanpassing van het onderhoudsbedrag aan de veranderingen in de prijzen in de maatschappij (consumptieprijsindex).  Dit is zo bepaald omdat 100,00 EUR in de toekomst niet meer zoveel waard zal zijn dan de waarde van 100,00 EUR op vandaag.

De indexering van het onderhoudsgeld zal doorgaans automatisch plaatsvinden volgens de regels van de wet of het kan volgens specifieke regels gebeuren zoals omschreven in de overeenkomst tussen partijen.

Een goede overeenkomst voorziet een duidelijke formule die u in staat stelt om de herberekening van de onderhoudsbijdragen jaarlijks te doen.   

Het is aan te raden om professioneel juridisch advies in te winnen om te weten of en hoe het onderhoudsgeld te indexeren is in uw specifieke situatie.

Voorbeeld van clausule:

“De onderhoudsbijdrage wordt geïndexeerd volgens volgende formule:

(basisbedrag x index augustus jaar van aanpassing)
aanvangsindex augustus 2020

• Wat met de maandelijkse schoolfacturen?
• Wie dient de kledij te betalen ?
• Wie moet instaan voor de kosten van de speelpleinwerking in de zomer ?
• Moeten beide ouders bijdragen in de aankoop van een GSM of horloge ?

Lees onze uitgebreide toelichting op onze blog: De kosten van de kinderen: wie moet nu eigenlijk wat betalen? – advocaat-bemiddelaar.gent

Er is geen wettelijke spelregel die voorschrijft wat de maximale afstand is waarop gescheiden ouders van elkaar mogen gaan wonen. 

Elke ouder is vrij te wonen waar die wil.

Een verhuis kan uiteraard een impact hebben op een bestaande of nog af te spreken verblijfsregeling met de kinderen, zodat steeds dient te worden nagegaan wat de invloed is van een verhuis op de kinderen.

Om gebeurlijke ongewilde verrassingen te vermijden is het raadzaam dat u één en ander eerst goed doorspreekt met uw advocaat

Indien er zich ernstige problemen voordoen waardoor de verblijfsregeling niet wordt nageleefd, is het steeds aangewezen de rechtbank te vatten, zodat men zo vroeg als mogelijk kan ingrijpen.

Wat ligt er aan de oorzaak van de niet-naleving van de verblijfsregeling? Is er een contactherstel mogelijk? Dient er te worden gekeken naar psychologische ondersteuning?

Indien de verblijfsregeling stelselmatig niet wordt nageleefd door één van de ouders, kan in principe aan de rechter gevraagd worden om een dwangsom te koppelen aan de verblijfsregeling, waardoor de ouder die het vonnis niet naleeft kan worden veroordeeld tot het betalen van een geldsom per keer dat een inbreuk wordt gepleegd op de verblijfsregeling.

Situaties van niet-naleving van en verblijfsregeling zijn evenwel allemaal uniek en vragen telkens een andere op maat gemaakte aanpak.

Een regeling omtrent de kinderen kan steeds veranderd worden indien er zich gewijzigde omstandigheden voordoen in uw specifiek dossier.

Wanneer een regeling omtrent de kinderen wordt afgesloten in een overeenkomst, dan bindt deze overeenkomst de ouders zolang de situatie niet wijzigt. Hetzelfde geldt voor een vonnis uitgesproken door de rechtbank. Zolang de situatie niet wijzigt, kan men aan de rechtbank dus niet vragen om een andere regeling op te leggen. 

(Slechts) wanneer er zich gewijzigde omstandigheden voordoen, kan u de rechtbank verzoeken om een nieuwe regeling op te leggen.

Minderjarigen hebben het recht om gehoord worden door de familierechter wanneer het gaat over ouderlijk gezag, de verblijfsregeling en persoonlijk contact.

Belangrijk is dat het hier gaat om een recht en niet om een verplichting.

Een kind mag dus weigeren om gehoord te worden. 

De wet maakt een onderscheid of de minderjarige de leeftijd van 12 jaar wel of niet heeft bereikt.

Lees onze uitgebreide toelichting op onze blog hoorrecht bij kinderen – advocaat-bemiddelaar.gent.